Safra kesesi taşı genelde kadın ve 60 yaş altı kişilerde daha sık görülür. Safra taşı tipleri ikiye ayrılır. Bunlar; kolesterol taşı ve pigment taşı olarak adlandırılır. Kolesterol taşları; 2.5 cm’den büyük olup beyaza yakın renkte olup şekil olarak farklılık gösterirler. Pigment taşları: kahverengi ve siyah olarak kendi içinde ikiye ayrılır. Kahverengi pigment taşlarında bakteriler bazı salgılar salgılayarak taş oluşumunda daha fazla etkiye neden olur. Siyah taşlar genelde kalsiyum bilirubinattan oluşur.
Safra Kesesi Taşı Belirtileri
Safra taşı çoğunlukla sessiz bir şekilde oluşum gösterir. Taş oluşumundan bir süre sonra belirtiler ortaya çıkmaya başlayabilir. Başlangıç aşamasında taş oluşumunu anlamak mümkün olmayabilir. Safra kesesi taşı belirtilerinden biri safra kesesinin olduğu bölgede kramp ve ağrı yaşanmasıdır. Burası karnın sağ üst kısmıdır ve genellikle yağlı yemek yendikten sonra çok fazla ağrı hissedilebilir. Aniden başlayan bu ağrı yarım saat, 3 saat arası sürebilir. Safra kesesi bölgesinin ağrıması yanı sıra kişi bulantı ve kusma gibi belirtiler de gösterebilir. Safra kesesi belirtilerinden bir diğeri ise; karın bölgesinde şişlik ve gaz oluşmasıdır. Bu belirtiler başka bir hastalığın belirtisi de olabileceğinden mutlaka uzman bir doktora danışılması gerekir.
Safra Kesesi Taşı Neden Olur?
Safra sıvısındaki bazı bileşenlerin dengesizliği sebebiyle safra taşları oluşabilir. Bileşenler dengesiz bir şekilde oluştuğu için safranın içindeki kristaller birikir ve taşlar meydana gelir. Safra kesesinde bu kristallerin birleşip taş oluşturmasına neden olan durumlar şu şekilde sıralanabilir:
- Bilirubin fazlalığı; kırmızı kan hücrelerinin parçalanması sonucu oluşan bu maddeyi karaciğer safra yoluyla atabilir. Bilirubin seviyesi arttığında ise safra kesesinde taş oluşumu gerçekleşebilir.
- Kolesterol dengesizliği; Safrada fazla kolesterol bulunması sonucunda safra tuzları fazla kolesterolleri çözmede yetersiz kalacağından safrada taş oluşumu gerçekleşebilir.
- Safra kesesi boşaltılmasında sorunlar; Yeteri kadar boşaltılamayan safra kesesi yoğunlaştığından dolayı taş oluşabilir.
- Genetik faktörler,
- Cinsiyet,
- Yaş,
- Beslenme tarzı
Safra Kesesi Taşı Ne Gibi Rahatsızlıklar Verir?
Safra kesesi taşı farklı hastalıklara da neden olabilir. Safra kesesinde taş oluşmasıyla birlikte; safra kesesinin iltihaplanması, safra kanalının iltihaplanması, safra kesesindeki taşların safra kanalına geçmesi gibi rahatsızlıklar meydana gelebilir. Ayrıca; safra taşlarının pankreas kanalını tıkayarak pankreas kanalını tıkaması, safra kesesinde irin birikmesi, safra kesesinin yeterli kan akışı alamayarak dokuların ölmesi gibi durumlar da geçekleşebilir.
Bu rahatsızlıkların meydana gelmemesi için safra kesesindeki taşların tedavi edilmesi gerekir. Safra kesesindeki taşları yok etmek için birçok tedavi yöntemi bulunur.
Safra Kesesi Taşı Nasıl Düşürülür?
Safra kesesi taşının tedavisi, safra kesesinin boyutuna ve sayısına göre farklılık gösterir. Safra kesesindeki taşların en yaygın tedavi yöntemi ameliyattır. Laparoskopik kolesistektomi ameliyatı ile safra kesesi alınır. Kolesistektomi, safra kesesinin cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Kolesistektomi, safra taşlarının neden olduğu biliyer kolik, kolesistit, pankreatit ve kolanjit gibi ağrı ve komplikasyonlar başta olmak üzere biliyer diskinezi ve safra kesesi kanseri durumlarında da tavsiye edilen bir tedavidir. Safra kesesindeki taşları çıkarmak için ERCP de uygulanabilir. Bu yöntemde endoskopla safra kanalına ulaşılarak taşların çıkarılma işlemi gerçekleştirilir. İlaç tedavisi de safra kanalındaki taşlar için kullanılan bir yöntemdir. İlaçlar sayesinde safra kesesindeki taşların çözünmesi sağlanır. Küçük boyuttaki taşlar için etkili olabilen bir yöntemdir. Şok dalgası tedavisi de safra kesindeki taşların yok edilmesinde etkili olabilir. Ses dalgaları kullanılarak safra taşlarının kırılması amaçlanır.
Safra kesesi taşını düşürmek için beslenme ve yaşam tarzı da büyük önem taşır. Beslenme, safra kesesi taşı oluşumunda önemli bir etkiye sahiptir. Taşlar yok edilse bile tekrar oluşma riski bulunduğundan beslenmeye dikkat etmek gerekir. Düşük yağlı diyetler, kişinin ideal kilosunu koruması, düzenli egzersiz yapılması gibi önlemler alınabilir.
