Safra kesesi, sindirim sisteminde önemli bir parçadır. Safra kesesi, karaciğerin ürettiği safra sıvısını depolamak ve yağları sindirmek için yardımcı olur. Safra kesesinin belirli sebeplerden dolayı iltihaplanması, sağlık sorunlarına yol açabilir. Safra kesesinin iltihabına kolesistit adı verilir. Aniden oluşan şiddetli ağrılar, çeşitli komplikasyonlar ile bu hastalık anlaşılır. Çoğunlukla orta yaş grubundaki kişilerde ve kadınlarda daha sık görülür. Karnın sağ üst köşesindeki ağrı ile fark edilir.
İçindekiler
Safra Kesesi İltihabı (Kolesistit) Nedir?
Kolesistit, safra kesesinin duvarlarının iltihaplanması ve genellikle safra kesesi taşlarının safra kanalını tıkaması sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Bu durum, safra sıvısının safra kesesinde birikmesine neden olarak iltihaplanmaya ve şiddetli ağrılara yol açar.
Safra Kesesi İltihabı Neden Olur?
Kolesistit denilen safra kesesi iltihabının oluşumuna en çok safra taşları neden olur. Safra taşları safra kesesini ve safra kanalını tıkar, safra sıvısı burada birikir, bu nedenle iltihaplanma görülür. Safra içeriğinin değişmesi, sara taşına neden olabilir. Safra kesesinde bir tümör bulunuyorsa, bu tümör nedeniyle de iltihap oluşabilir. HIV pozitif kişilerde, virüs veya bakteri kaynaklı enfeksiyonlarda da bu hastalık görülebilir.
Safra Kesesi İltihabı Belirtileri
Safra kesesi iltihabı belirtileri çoğunlukla karın ağrısıyla özdeşleşmiştir. Karnın sağ üst kısmında şiddetli ağrılar, sırt ve sağ omuza doğru yayılabilir. Ağrının yanı sıra mide bulantısı ve kusma da ortaya çıkabilir. İltihap nedeniyle vücutta yüksek ateş oluşabilir. Safra akışı tıkandığı için ciltte ve gözlerde sararma görülebilir. Yağlı yemeklerden sonra hazımsızlık hissedilebilir.
Safra Kesesi İltihabı Teşhisi
Safra Kesesi İltihabı Teşhisi
Safra kesesi iltihabının tanısını koymak için, belirtilerin ne zamandır devam ettiği ve nasıl ortaya çıktığı bilgileri alınır. Sonrasında karaciğer fonksiyonlarının değerlendirilmesi için kan testleri yapılır. Bu testlerde iltihap değerlerinin yüksek olması tanıyı kolaylaştırır. Safra iltihabını ve taşları görüntülemek için ultrason, MR gibi görüntüleme yöntemleri kullanılabilir.
Safra Kesesi İltihabı Tedavisi
Safra kesesi iltihabı teşhis edildikten sonra tedavisi planlanır. Öncelikle bir iltihap durumu olduğu için antibiyotik ilaç tedavisine başlanır. Doktor kontrolünde beslenme düzeni dikkatle takip edilir. Şiddetli ağrılar varsa ağrı kesici ilaçlar da verilebilir.
Çok şiddetli veya tekrar eden bir safra hastalığıysa, cerrahi yöntemle safra kesesinin çıkarılması önerilebilir. Bu işleme kolesistektomi adı verilir. Laparoskopik yöntemle yapılan bu operasyonda karın bölgesinde açılan birkaç küçük delikler yardımıyla safra kesesi çıkartılır. Kapalı yöntemle yapıldığı için hem hastanın iyileşmesi rahattır, hem de ameliyat kolay geçer.
Safra kesesi alındıktan sonraki süreçte safra sıvısı herhangi bir yerde depolanmadan direkt olarak duodenum denilen oniki parmak bağırsağına yönlendirilir. Sindirim sisteminde herhangi bir aksaklık yaşanmadan ameliyattan önceki gibi süreç işler. Vücudun sağlıklı bir şekilde çalışması için aslında safra kesesine ihtiyaç duyulmaz. Bu nedenle safra kesesinde oluşan hastalıkların tedavisinde safra kesesinin cerrahiyle alınması bir sorun teşkil etmez.
Safra Kesesi İltihabından Korunma Yolları
Safra kesesi hastalıklarından korunmak için öncelikle yemek düzeni kontrole alınmalıdır. Yağlı yiyeceklerden kaçınılmalı ve sağlıklı bir beslenme programı düzenlenmelidir. Yüksek kolesterollü ve yağlı gıdalar safra taşlarının oluşumunu artırabilir ve böylece safra kesesi iltihabı riski de yükselir. Lif açısından yüksek yiyecekler sindirimi kolaylaştırır.
Safra taşlarını da önlemek için düzenli egzersiz yapmak faydalıdır. Kilo kontrolünü sağlamak ve sağlıklı bir vücut ağırlığına sahip olmak, safra kesesi taşlarından ve dolayısıyla safra kesesi iltihabından korunmak için yararlıdır.
Obezitenin safra hastalıklarıyla olan ilişkisi de göz önünde bulundurulduğunda, obeziteden uzak durmak önemlidir. Aynı zamanda sigara ve alkol tüketimi safra sağlığını olumsuz etkiler.
Safra Kesesi İltihabı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Dengeli ve sağlıklı beslenmek, kilo kontrolü sağlamak ve düzenli egzersiz yapmak safra taşı oluşumunu ve dolayısıyla safra kesesi iltihabı riskini azaltabilir. Fazla kilolu bireylerde, kadınlarda, hızlı kilo kaybı yaşayanlarda ve yüksek yağlı diyetle beslenenlerde daha sık görülür. Eğer safra kesesi alınmazsa, safra taşları veya diğer nedenlere bağlı olarak iltihap tekrar edebilir. Ancak, cerrahi müdahale sonrasında bu risk ortadan kalkar. Safra kesesinde iltihap oluşursa, karın sağ üst kısmında şiddetli ağrı, bulantı, kusma ve ateş gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Tedavi edilmezse, safra kesesinde enfeksiyon ilerleyerek doku hasarına, delinmeye veya safra yollarında tıkanıklığa yol açabilir. Bu durum, karaciğer fonksiyonlarını bozabilir ve hatta hayati risk taşıyan komplikasyonlara neden olabilir. Safra kesesi iltihabı olanlar, yağlı, kızartılmış ve işlenmiş gıdalardan uzak durmalıdır. Baharatlı yiyecekler, kırmızı et, tam yağlı süt ürünleri, fast food, çikolata ve şekerli gıdalar safra kesesini zorlayarak semptomları kötüleştirebilir. Kafeinli içecekler (kahve, çay, gazlı içecekler) ve alkol de safra kesesinin aşırı çalışmasına neden olabileceğinden tüketimi sınırlandırılmalıdır. Maden suyu, safra kesesi sağlığına bazı faydalar sağlayabilir ancak dikkatli tüketilmelidir. Doğal maden suyu, sindirimi destekleyen mineraller içerdiği için safra kesesinin daha verimli çalışmasına yardımcı olabilir. Ancak gazlı ve asitli içecekler safra kesesini rahatsız edebileceğinden, aşırı maden suyu tüketimi bazı hastalarda şişkinlik veya mide ekşimesine neden olabilir. Safra kesesi iltihabı veya safra taşları olan kişiler, doktorlarına danışarak ölçülü miktarda maden suyu tüketmelidir. Safra kesesi iltihabı, bakteriyel bir enfeksiyon eşlik etse bile kişiden kişiye bulaşan bir hastalık değildir.Safra kesesi iltihabı nasıl önlenebilir?
Safra kesesi iltihabı kimlerde daha sık görülür?
Safra kesesi iltihabı tekrar eder mi?
Safra kesesinde iltihap olursa ne olur?
Safra kesesi iltihabı olanlar ne yememeli?
Maden suyu safra kesesine iyi gelir mi?
Safra kesesi iltihabı bulaşıcı mıdır?
