Aşırı kiloluluk hali olan obezite ve uyku apnesi birbirini etkileyebilen rahatsızlıklardır. Uyku apnesi, uyurken nefesinizin birçok kez durup yeniden başladığı yaygın bir durumdur. Bu vücudunuzun yeterli oksijen almasını engelleyebilir. Uyku apnesine katkıda bulunan ana bileşenlerden biri obezitedir; ayrıca yine obezite beraberinde takip eden tip 2 şeker hastalığı (T2DM), hiperkolesterolemi ve hipertansiyon da uyku apnesine sebep olabilir veya uyku apnesini kötüleştirebilir. Obezite var olan uyku apnesini daha kötü bir hale getirebilir ya da uyku apnesine neden olabilir. Fazla kiloların vücut üzerindeki olumsuz etkilerinden biri de uyku bozukluklarına neden olmasıdır. Uyku apnesi obeziteden kaynaklanabilir ve bu uyku problemi kişilerin yeterli ve sağlıklı uyku uyuyamamasına neden olur. Sağlıklı uyuyamayan kişilerin kilo dengesi ise daha çabuk bozulabilir. Yani uyku apnesi ve obezite birbirini tetikleyebilen hastalıklardır.
İçindekiler
Obezite ve Uyku Apnesi İlişkisi
Obezite ve uyku apnesi ilişkisi ile ilgili yapılan araştırmalar uyku problemlerinin obezite riskini artırdığını göstermektedir. Yetersiz ve sağlıksız şekilde uyuyan kişilerin daha fazla kalori aldıkları ve daha sağlıksız gıdaları tercih ettikleri görülmüştür. Glikoz metabolizmalarında bozulmalar görülebilmekte, metabolizmada ve hormonal dengede bozulmalar oluşabilmekte ve tokluk hissini veren hormonlar azalabilmektedir. Kalitesiz uyku uyuyan kişilerde açlık hormonunun daha fazla salgılandığı ve gece yenilen yemeklerin arttığı da araştırmalarda kaydedilmiştir. Tüm bunların yanı sıra uyku bozukluğu yaşayan kişilerin sportif aktivitelere ayırdığı süre de diğer kişilere göre daha azdır. Diğer bir bakış açısıyla bakıldığında obezite hastalığı olan kişilerin de uyku kalitesinin bozulduğu ve uyku apnesi görülme riskinde artış olduğu bilinmektedir.
Obeziteyi azaltmak için önlenebilir başlıca risk faktörleri, yaşam tarzı değişikliklerinin (yeme davranışları, sigara içme, alkol alma vb.) farkındalığı ve egzersizin öneminin anlaşılmasıdır. Bu yaşam tarzı değişiklikleri yaygın olarak uygulanırsa, yalnızca obezite ve uyku apnesinin sonuçları azalmakla kalmayacak, aynı zamanda kardiyovasküler hastalık görülme sıklığı da büyük ölçüde azalacaktır. Yaşam kalitesini artırmak için yaşam tarzı değişikliği veya bariatrik cerrahi yoluyla kilo vermenin önemi konusunda farkındalığına ihtiyacımız vardır.
Obezite Uyku Apnesi Yapar mı?
Bazı hastalıkların uyku apnesine sebep olduğu bilinmektedir. Bu hastalıklardan biri de obezitedir. Fazla kilo problemi olan kişiler arasında uyku apnesi görülme sıklığı oldukça fazladır. Aşırı kilo sorunu kişinin boynunda ve ensesinde fazladan yağ depolanmasına sebep olur. Farenjiyal yağ olarak adlandırılan bu yağlar uyku sırasında üst solunum yollarını tıkayarak uyku kalitesini bozar. Kilolu kişilerin horlama probleminin daha fazla olması da bu yüzdendir. Horlama en sık görülen uyku apnesi belirtilerinden biridir. Hava geçiş yolunda baskı olması yüksek sesli nefes alış verişine neden olur. Karın çevresindeki yağlanma da kişinin göğsüne baskı yapar. Bu baskı akciğer kapasitesini olumsuz yönde etkiler. Hava kapasitesi düşen ciğerler kişinin nefes alışverişinin zorlaşmasına neden olur. Bir kişinin kendi kilosunun yüzde 10’u kadar kilo aldığında uyku apnesi hastalığına yakalanma riski 6 kat artmaktadır.
Aşırı Kilolu Kişilerin Hepsinde Uyku Apnesi Olur mu?
Kilolu kişilerin hepsinde uyku apnesi görülmez. Yapılan son araştırmalar kişinin servikal bölgesindeki yağlanma oranı ile uyku apnesi görülme sıklığının doğru orantılı olduğunu göstermektedir. Boyun çevresinde ne kadar yağlanma varsa uyku sırasında hava yolları o kadar daralmakta ve solunum zorlaşmaktadır. Uyku apnesini tetikleyen ikinci yağlanma problemi de vücutta görülen iç yağlanmadır. İç organlardaki yağlanma ne kadar fazla ise uyku apnesi görülme olasılığı o kadar fazladır.
Uyku Apnesi Olan Kişi Nasıl Beslenmeli?
Uyku apnesi olan kişiler daha sağlıklı beslenmek ve fazla kilolarından kurtulmak için bazı adımlar atabilirler. Dengeli bir diyet ve düzenli egzersiz sayesinde kişi fazla kilolarından kurtulabilir ve uyku apnesinin semptomlarını hafifletebilir. Omega-3 kaynakları olan ceviz, keten tohumu balık gibi gıdalara yer vermek inflamasyonu azaltabilir ve uyku apnesinin yarattığı olumsuz etkileri azaltabilir. Uyku apnesi olan kişilerin tuz ve şekeri mümkün olduğunda az tüketmeleri gerekir, bu besinler uyku probleminin daha kötü bir hal almasına yol açabilir. Kişinin obezite derecesi ileriyse ve uyku apnesi bu hastalığa eşlik ediyorsa çözüm olarak obezite cerrahisi de düşünülebilir.
Obezite Cerrahisi Uyku Apnesini Tedavi Eder mi?
Obezite cerrahisi aralarında uyku apnesinin de bulunduğu obeziteye bağlı sağlık problemlerinin yüzde 70’inden fazlasını iyileştiren bir operasyondur. Semptomlar fazla kiloya bağlı ise ameliyat ve kilo verme süreci sonucunda uyku apnesi probleminde iyileşme görülebilir.
